استاندارد افزودنی های ملات بنایی

نویسنده : کلینیک بتن ایران
تاریخ ثبت : 01 دی ، 1397

هر آنچه که باید درباره استاندارد افزودنی های ملات بنایی بدانید

✔ 1- هدف و دامنه کاربرد استاندارد افزودنی های ملات بنایی

هدف از تدوین این استاندارد تعیین تعاریف و الزاماتی برای افزودنی های مورد مصرف در ملات بنایی پایه سیمانی است. این استاندارد دو نوع افزودنی شامل دیرگیر کننده ی دراز مدت و حباب هواساز/ روان کننده که در ملات های بنایی آماده و کارگاهی استفاده می شوند را در بر میگیرد. مقررات مبتنی بر کاربردهای استاندارد افزودنی های ملات بنایی، بخشی از این استاندارد نیست. این موارد در استانداردهای ملی 1-706 و 2-706 آمده است.

افزودنی های ملات بنایی _ کلینیک بتن ایران

✔ 2- مراجع الزامی افزودنی های ملات بنایی

مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد ملی ایران به آنها ارجاع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزیی از این استاندارد ملی ایران محسوب می شود.
در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد اصلاحیه ها و تجدیدنظرهای بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی ایران نیست. در مورد مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها ارجاع داده شده است، همواره آخرین تجدیدنظر و اصلاحیه های بعدی آنها مورد نظر است.
استفاده از مراجع الزامی زیر برای این استاندارد الزامی است :
2-1- استاندارد ملی ایران شماره 1- 2930، افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت 1: الزامات مشترک
2-2- استاندارد ملی ایران شماره 2-2930، افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت 2: افزودنی های بتن – ویژگی ها
2-3- استاندارد ملی ایران شماره 6-2930، افزودنی های بتن، ملات و دوغاب – قسمت 6: نمونه برداری، کنترل و ارزیابی انطباق
2-4- استاندارد ملی ایران شماره 7-9150، ملات بنایی- روش آزمون- قسمت 7: تعیین مقدار هوای ملات تازه- روش آزمون
2-5- استاندارد ملی ایران شماره 9-9150، ملات بنایی- روش آزمون – قسمت 9: تعیین عمر کارایی و زمان تصحیح ملات تازه
2-6- استاندارد ملی ایران شماره 11-9150، ملات بنایی- روش آزمون – قسمت 11: تعیین مقاومت خمشی و فشاری ملات سخت شده
2-7- EN 480-13, Admixtures for concrete, mortar and grout – Test methods – Part 13: Reference masonry mortar for testing mortar admixtures.
2-8- EN 1015-4, Methods of test for mortar for masonry – Part 4: Determination of consistence of fresh mortar (by plunger penetration)

افزودنی های ملات بنایی _ کلینیک بتن ایران

✔ 3- اصطلاحات و تعاریف استاندارد افزودنی های ملات بنایی

در این استاندارد علاوه بر اصطلاحات و تعاریف به کاربرده شده در استاندارد ملی 1-2930، اصطلاحات و تعاریف زیر نیز به کار می رود :
3-1- ماده افزودنی حباب هواساز/ روان کننده
ماده افزودنی که با ایجاد حباب های ریز و یکنواخت هوا که بعد از سخت شدن نیز باقی می مانند، کارایی را افزایش داده یا امکان کاهش آب را میسر می کند.
3-2- ماده افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی
ماده افزودنی دیرگیر کننده که در استاندارد ملی 2-2930 تعریف شده است، با این تفاوت که به طور ویژه برای استفاده در ملات های بنایی که برای مدت طولانی دیرگیر کننده بتن و دارای حباب هوا نیز می باشند، به کار می رود.
3-3- عملکرد
قابلیت یک ماده افزودنی که در کاربرد انتخابی آن بدون اثرات زیان آور بر روی بتن، موثر باشد.
3-4- میزان مصرف منطبق
میزان مصرف ماده افزودنی، بر حسب درصد وزن سیمان، بیان شده توسط تولید کننده که الزامات این استاندارد را برآورده می کند. میزان مصرف منطبق در درون محدوده مصرف پیشنهادی قرار دارد.
3-5- محدوده مصرف پیشنهادی
مقادیر حدی مصرف، بر حسب درصد وزن سیمان، که تولید کننده بر مبنای تجربیات کارگاهی توصیه 
می کند.
یادآوری- استفاده از محدوده مصرف پیشنهادی، در انطباق داشتن با این استاندارد در کل محدوده، دلالت نمی کند. توصیه می شود آزمون های امتحانی با مصالحی که در کارگاه به کار برده می شود انجام شود تا محدوده ضروری که نتایج درخواستی را می دهد، به دست آید.
3-6- حداکثر میزان مصرف پیشنهادی
حد بالایی محدوده مصرف پیشنهادی می باشد.

✔ 4- الزامات استاندارد افزودنی های ملات بنایی

4-1- الزامات عمومی
افزودنی های ملات بنایی، طبق استاندارد ملی 6-2930 نمونه برداری شده و باید با الزامات استاندارد ملی 1-2930 و الزامات اختصاصی فهرست شده در جدول 1 مطابقت داشته باشند.
یادآوری- توصیه می شود آزمون های انتخابی برای مواد افزودنی و دیگر مواد مورد استفاده، به منظور کنترل چگونگی دستیابی به خواص مورد انتظار انجام شود.

4-2- الزامات اختصاصی
افزودنی های تعریف شده در بندهای 3-1 و 3-2 باید با الزامات فهرست شده در جدول 1 مطابقت داشته باشند.

جدول 1 الزامات عملکردی برای انواع اختصاصی افزودنی ها

بند اصطلاحات و تعاریف نام افزودنی الزامات عملکردی
3-1 ماده افزودنی حباب هواساز/ روان کننده جدول 2
3-2 ماده افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی جدول 3

در صورتی که بیان مقادیر توسط تولید کننده الزامی است، این مقادیر باید به صورت مکتوب و برمبنای درخواست، آماده شده باشد.

جدول 2- الزامات اختصاصی مواد افزودنی حباب هواساز/ روان کننده (با روانی برابر)

ردیف خواص ملات شاهد روش آزمون الزامات الف
1 مقدار هوا بعد از اختلاط به روش استاندارد استاندارد
EN 480-13
روش الف
استاندارد ملی
7-9150
مقدار هوای کل، A1، برابر با (3±17) درصد حجمی
2 مقدار هوا بعد از
یک ساعت توقف
استاندارد
EN 480-13
روش الف
استاندارد ملی
7-9150
حداقل برابر با (3- A1) درصد حجمی
3 مقدار هوا بعد از
اختلاط مجدد
استاندارد
EN 480-13
روش الف
استاندارد ملی
7-9150
حداقل برابر با (5- A1) درصد حجمی و حداکثر برابر با (5+ A1) درصد حجمی
4 کاهش آب لازم
برای دستیابی به
روانی استاندارد
استاندارد
EN 480-13
استاندارد
EN 480-13
حداقل 8 درصد جرمی
5 مقاومت فشاری استاندارد
EN 480-13
روش الف
استاندارد ملی
11-9150
مقاومت فشاری 28 روزه مخلوط آزمایشی حداقل برابر با 70 درصد مخلوط کنترلی باشد.
الف- تمامی الزامات به مخلوط آزمون مشابه اعمال می شود.

جدول 3- الزامات اختصاصی مواد افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی ت

ردیف خواص ملات شاهد روش آزمون الزامات الف
1 مقدار هوا بعد از اختلاط به روش استاندارد استاندارد
EN 480-13
روش الف استاندارد ملی 7-9150 مقدار هوای کل، A2، برابر با (3±17) درصد حجمی
2 مقدار هوا بعد از
اختلاط مجدد
استاندارد
EN 480-13
روش الف استاندارد ملی 7-9150 حداقل برابر با (5- A2) درصد حجمی و حداکثر برابر با (5- A2) درصد حجمی
3 روانی بعد از 28 ساعت توقف ب استاندارد
EN 480-13
استاندارد
EN 1015-4
در حدود 15 میلی متری مقدار اولیه
4 مقدار هوا بعد از
28 ساعت توقف
استاندارد
EN 480-13
روش الف استاندارد ملی 7-9150 حداقل برابر با (A2 70/0) درصد جرمی
5 مقاومت در برابر نفوذ بعد از 72 ساعت پ استاندارد
EN 480-13
استاندارد ملی
9-9150
مقاومت فشاری 28 روزه مخلوط آزمایشی حداقل برابر با 70 درصد مخلوط کنترلی باشد.
6 مقاومت فشاری استاندارد
EN 480-13
روش الف استاندارد ملی 11-9150 مقاومت فشاری 28 روزه مخلوط آزمایشی حداقل برابر با 70 درصد مخلوط کنترلی باشد.
الف- تمامی الزامات به مخلوط آزمون مشابه اعمال می شود.
ب- هنگامی که طبق استاندارد EN 480-13 بعد از 28 ساعت مانند تعیین مقدار هوا نگهداری و اختلاط مجدد شود.
پ- هنگامی که برای جلوگیری از تبخیر آب به مدت 28 ساعت در قالب پوشش دار نگه داری شود، و سپس در یک قالب بدون پوشش مقاوم در برابر نفوذ به مدت بیش از 44 ساعت در رطوبت (5±65) درصد نگهداری شود.
ت- هوای محبوس ممکن است ناشی از افزودنی دارای هر دو اثر دیرگیر کننده و حباب هواساز یا توسط افزودنی جداگانه حباب هواساز منطبق با جدول 2 باشد.

4-3- انتشار مواد خطرناک
در مورد مقدار انتشار مواد خطرناک ناشی از اجزای ملات بنایی سخت شده که برای سلامتی، بهداشت و محیط خطرناک هستند احتیاط های لازم به عمل آید. 

یادآوری- در نبود الزامات ویژه برای موادی که برای سلامتی، بهداشت و محیط خطرناک هستند، پیوست ب را ببینید.

✔ 5- نمونه برداری از افزودنی های ملات بنایی

الزامات نمونه برداری در استاندارد ملی 6-293 آورده شده است.

✔ 6- کنترل انطباق استاندارد افزودنی های ملات بنایی

الزامات کنترل انطباق در استاندارد ملی 6-2930 آورده شده است. تواتر آزمون های کنترل تولید کارخانه ای باید طبق پیوست الف باشد.
برای کنترل تولید کارخانه ای، سیمان مرجع مورد نیاز طبق استاندارد EN 480-13 ممکن است در شرایط زیر با سیمان دیگری جایگزین شود :
- سیمان جایگزین به طور موازی با سیمان مرجع برای آزمون های اولیه ی نوع با افزودنی مشابه طبق استاندارد EN 480-13 آزمون شده باشد.
- انطباق نوع افزودنی مورد آزمون با جدول مناسب الزامات این استاندارد در هر دو حالت استفاده از سیمان مرجع استاندارد EN 480-13 و سیمان جایگزین نشان داده شده باشد.

✔ 7- ارزیابی انطباق افزودنی های ملات بنایی

ارزیابی انطباق باید طبق استاندارد ملی 6-2930 انجام شود.

✔ 8- نشانه گذاری استاندارد افزودنی های ملات بنایی

نشانه گذاری افزودنی های ملات بنایی باید مشتمل بر الزامات بندهای 8-1، 8-2 و 8-3 باشد.
یادآوری- نشانه گذاری می تواند علاوه بر زبان فارسی، به زبان (های) دیگر نیز انجام شود.
8-1- کلیات
وقتی که افزودنی های ملات بنایی در ظروف عرضه می شوند، نشانه گذاری بر روی ظروف باید به طور واضح همراه با اطلاعات مرتبط، انجام شود.
هنگامی که این مواد به صورت فله در محل تحویل، عرضه می شوند اطلاعات مشابه باید به صورت مکتوب در زمان تحویل ارائه شود.
8-2- معرفی افزودنی ها
افزودنی های ملات بنایی باید با اطلاعات زیر مشخص شوند :
8-2-1- نام یا نشان تجاری تولید کننده؛
8-2-2- نوع ماده افزودنی؛ 
8-2-3- شناسه ماده افزودنی، برای تشخیص نوع ماده افزودنی، که شامل شماره این استاندارد ملی 
(3-2930) و شماره جدول الزامات اختصاصی آن ماده افزودنی می باشد. اگر الزامات اختصاصی در دو جدول داده شده باشد، شماره هر دو جدول باید آورده شود.
مثال- شناسه افزودنی دیرگیر کننده دراز مدت ملات بنایی : (3: 3- 2930 ISIRI) می باشد.
8-2-4- درج نشان استاندارد و کد ده رقمی روانه کاربرد علامت استاندارد، به صورت دارا بودن پروانه کاربرد علامت استاندارد ایران.
8-3- اطلاعات تکمیلی
8-3-1- شماره پیمانه؛
8-3-2- خلاصه ای از الزامات نگهداری، شامل تمامی الزامات ویژه مرتبط با عمر نگهداری که باید به طور واضح درج شود، برای مثال: این افزودنی نباید بعد از «تاریخ مقرر» منطبق با استاندارد در نظر گرفته شود؛
8-3-3- دستورالعمل هایی برای استفاده و هرگونه اقدام احتیاطی، ایمنی، ضروری، برای مثال: سوزاننده، سمی یا خورنده؛
8-3-4- میزان مصرف منطبق و محدوده ی مصرف پیشنهادی تولید کننده.

جدول الف1- حداقل تواتر آزمون ها برای کنترل تولید کارخانه ای

آزمون ها حباب هواساز/ روان کننده دیرگیرکننده دراز مدت ملات بنایی
یکنواختی، رنگ B B
چگالی نسبی (فقط برای مایعات) B B
مقدار ماده خشک B B
مقدار PH (فقط برای افزودنی های مایع) B B
مقدار کلرید (cl-) الف 4 4
مقدار قلیایی 2 2
مقاومت فشاری 28 روزه 1 1
مقدار هوا بعد از اختلاط استاندارد A A
مقدار هوا بعد از اختلاط مجدد A A
مقدار هوا بعد از یک ساعت توقف A ــ
مقدار هوا بعد از 28 ساعت توقف ــ A
کاهش آب لازم برای روانی استاندارد A ــ
روانی بعد از 28 ساعت توقف ــ A
مقاومت در برابر نفوذ بعد از 72 ساعت ــ A
اعداد درج شده در این جدول، حداقل تعداد آزمون ها در سال و پخش شده براساس تولید است؛ اگر دفعات تولید کمتر است، تمامی بهرها باید آزمون شود.
A: متوسط تعداد آزمون ها برای هر 500 تن تولید یکبار و حداقل دو بار در سال است.
B: به طور متوسط برای هر پیمانه یکبار آزمون انجام شود.
الف- اگر مقدار کلر کل با مقدار کلرید تفاوت قابل ملاحظه ای داشته باشد، این تعداد آزمون ها باید انجام شود.
یادآوری- نیاز نیست که ترکیب موثر (آنالیز مادون قرمز) در برنامه کنترل تولید کارخانه ای باشد. این مورد در آزمون اولیه ی نوع قرار دارد.

ب 1- فهرست بندهای آزمون مندرج در این استاندارد برای انواع افزودنی های ملات بنایی انطباق با این استاندارد، سازگاری مشخصه های افزودنی های ملات بنایی درباره ی کاربردهای مورد نظر را استنباط می کند.
هشدار- دیگر الزامات و بخشنامه های ضروری، که بر سازگاری برای کاربرد(های) انتخابی اثر نمی گذارند، خارج از دامنه این استاندارد می تواند، قابل کاربرد باشد.
یادآوری 1- علاوه بر هر یک از بندهای مشخص مربوط به مواد خطرناک موجود در این استاندارد، ممکن است الزامات دیگری برای محصولات خارج از دامنه ی کاریشان کاربرد داشته باشد (برای نمونه، مقررات حمل و نقل کالاها، قوانین ملی، آیین نامه ها و مقررات اداری)، به منظور برآورده ساختن مقررات مذکور، این الزامات نیز در هر زمان و هر جایی که کاربرد دارند، لازم است که برآورده شوند.
یادآوری 2- پایگاه داده های اطلاعاتی مقررات اروپایی، درباره مواد خطرناک در پایگاه اینترنتی EUROPA به نشانی (http://ec.europa.eu/enterprise/construction/cpd-ds) در دسترس است.
این پیوست شرایط افزودنی های ملات بنایی برای مصارف اشاره شده در جدول ب1 را برقرار ساخته و بندهای مرتبط قابل اجرا را نشان می دهد.

جدول ب 1- دامنه و بندهای مرتبط این استاندارد

فرآورده : افزودنی ملات بنایی
کاربرد (های) انتخابی: برای استفاده در ملات بنایی به عنوان : ماده افزودنی حباب هواساز/ روان کننده، ماده افزودنی دیرگیرکننده دراز مدت ملات بنایی
مشخصه های
ضروری
بندهای الزامات این
استاندارد
توضیحات
مقدار یون کلرید بند 4-1 و ردیف 8 جدول 1
استاندارد ملی 1- 2930
به تمامی افزودنی های تحت پوشش این استاندارد اعمال می شود. الزامات برای حد بالایی یا بیش ترین مقدار اظهار شده است.
مقدار قلیایی بند 4-1 و ردیف 9 جدول 1
استاندارد ملی 1- 2930
به تمامی افزودنی های تحت پوشش این استاندارد اعمال می شود. الزامات شامل حد بالایی یا بیش ترین مقدار اظهار شده است.
رفتار خوردگی بند 4-1 و ردیف 10 جدول 1
استاندارد ملی 1- 2930
به تمامی افزودنی ها اعمال می شود.
الزامات با اطلاعاتی در مورد :
- تشکیل دهنده های پذیرفته شده؛
- تشکیل دهنده های اظهار شده؛
یا، هنگامی که آزمون شود، یک حد بالا و مقایسه با یک مقدار کنترلی است.
مقاومت فشاری بند 4-2 و جدول های
3 (ردیف 5) و 3 (ردیف 6)
به تمامی افزودنی های تحت پوشش این استاندارد اعمال می شود. الزامات شامل حدود پایینی در مخلوط آزمون (با افزودنی) است.
مقدار هوا بند 4-2 و جدول های
3 (ردیف های 2،1 و 3)
3 (ردیف های 1،2 و 4)
به تمامی افزودنی های تحت پوشش این استاندارد اعمال می شود. الزامات شامل حد بالایی در مخلوط آزمون (با افزودنی) است.
مواد خطرناک بند 4-3 و این پیوست به تمامی افزودنی های تحت پوشش این استاندارد اعمال می شود. الزامات به مقررات محل استفاده بستگی دارد.

ب 2- تخصیص وظایف ارزیابی انطباق افزودنی های ملات بنایی
ارزیابی انطباق افزودنی های ملات بنایی باید طبق رویه های ارزیابی انطباق مشخص شده در جدول ب2 و سایر رویه های مرتبط انجام شود.

جدول ب2- تخصیص وظایف ارزیابی انطباق

وظایف مفاد بندهای قابل اعمال
وظایف
تولید کننده
کنترل تولید کارخانه پارامترهای مربوط به تمامی مشخصه های مرتبط مندرج در جدول های الف 1 و ب 1 بند 6 این استاندارد و بند 5-4 استاندارد ملی 6-2930
آزمون نوع اولیه تمامی مشخصه های مرتبط مندرج در جدول های الف 1 و ب1 بندهای 4 و 5-3 استاندارد ملی 6-2930
آزمون نمونه های برداشته شده در کارخانه تمامی مشخصه های مرتبط مندرج در جدول های الف 1 و ب1 بند 4 استاندارد ملی
 6-2930
وظایف سازمان
صدور
گواهی
گواهی
کنترل
تولید
کارخانه
برمبنای
بازرسی اولیه از کارخانه و کنترل تولید کارخانه پارامترهای مربوط به تمامی مشخصه های مرتبط مندرج در جدول های الف1 و ب1 بند 6 این استاندارد و بند 5-4 استاندارد ملی 6-2930
نظارت، ارزیابی و تایید مستمر کنترل تولید کارخانه پارامترهای مربوط به تمامی مشخصه های مرتبط مندرج در جدول های الف 1 و ب1 بند 6 این استاندارد و بندهای 5-4 و 5-5
استاندارد ملی 6-2930

6LejitwhAAAAANvn8APaMURvuVWIRBhNqoFP0e9r