تست التراسونیک بتن چیست

نویسنده : کلینیک بتن ایران
تاریخ ثبت : 09 دی ، 1396

تست التراسونیک به روی بتن چیست؟

تست التراسونیک یا تست سرعت پالس های التراسونیک یک از انواع آزمایش های غیر مخرب برای سنجش میزان همگنی و مقاومت بتن می باشد. با انجام آزمایش التراسونیک ما می توانیم ضمن ارزیابی کیفی مقاومت بتن، به کیفیت دانه بندی در بتن در قسمت های مختلف و همچنین منحنی دانه بندی بتن دست پیدا کنیم. این آزمایش هم چنین نشان می دهد که آیا ناپیوستگی هایی مانند ترک و غیره در بتن وجود دارد یا خیر. در صورت وجود ناپیوستگی و ترک در بتن، به وسیله‌ ی این آزمایش می توانیم عمق ترک های موجود را تخمین بزنیم.  

 اهداف تست التراسونیک بر روی بتن

۱. ارزیابی کیفی مقاومت بتن، دانه‌بندی بتن در قسمت‌های مختلف سازه و به دست آمدن منحنی دانه‌بندی.
۲. پیدا کردن هر گونه ناپیوستگی در مقاطع مانند ترک، لایه لایه شدن بتن و غیره.
۳. مشخص کردن عمق ترک‌های سطح بتن.
تست التراسونیک بر روی بتن با هدف اندازه‌گیری مدت زمان عبور یک پالس التراسونیک با فرکانس ۵۰ تا ۵۴ هرتز می‌باشد که توسط یک فرستنده تولید و به داخل بتن فرستاده می‌شود. این پالس از سوی دیگر توسط گیرنده‌ای مشابه دریافت می‌شود. بدین ترتیب زمان عبور این پالس به دست می‌آید و با استفاده از میزان طول می‌توان سرعت آن را به دست آورد. (سرعت برابر است با فاصله تقسیم بر زمان).
سرعت پالس التراسونیک به چگالی و ویژگی‌های الاستیک ماده‌ای که آزمایش بر روی آن صورت می‌گیرد بستگی دارد. هر چه سرعت پالس بیشتر باشد، به آن معنی است که مدول الاستیسیته‌ی بتن، چگالی و مقاومت آن بیشتر و بالاتر است.

 نحوه انجام تست التراسونیک

نحوه انجام تست التراسونیک به این شکل است که یک پالس التراسونیک یا فراصوت با فرکانسی در حدود ۵۰ هرتز توسط یک فرستنده تولید می شود و به داخل بتن ارسال می گردد. در سوی دیگر بتن نیز گیرنده‌ای وجود دارد که وظیفه‌ی دریافت این پالس ها را بر عهده دارد. زمان عبور پالس از مقطع محاسبه می شود و با داشتن طول سرعت پالس محاسبه می گردد. سرعت پالس التراسونیک به عوامل مختلفی از جمله چگالی و ویژگی های الاستیک ماده (بتن) بستگی دارد. سرعت پالس با مدول الاستیسیته‌ی بتن، چگالی و مقاومت آن نسبت مستقیم دارد و هر چه سرعت بیشتر باشد، این متغیرها دارای مقدار بیشتری خواهند بود. با وجود این که میان سرعت پالس و مقاومت بتن یک رابطه‌ی مستقیم وجود دارد، اما تا کنون هیچ رابطه‌ی فرمولی و عددی بین این دو به دست نیامده و ارتباط عددی ای بین آنها وجود ندارد.

تاثیر عوامل مختلف بر نتایج آزمایش التراسونیک

سرعت ثبت شده‌ی پالس در عبور از بتن می تواند به عواملی همچون طول مسیر، ابعاد نمونه آزمایشی، مسلح بودن یا نبودن بتن و میزان رطوبت موجود در بتن بستگی داشته باشد. شکل نمونه‌ی آزمایشی معمولاً تاثیری روی سرعت پالس ندارد، مگر این که ابعاد نمونه از طول موج پالس های ارسالی کمتر باشد. مثلاً برای عبور یک فرکانس ۵۰ هرتزی، ابعاد نمونه‌ی آزمایشی نباید از ۸۰ میلیمتر کمتر باشند. سرعت عبور پالس ها از فلزات بسیار بالاست. به همین خاطر در بتن هایی که از میلگرد استفاده می کنند و اصطلاحا مسلح شده‌اند، سرعت بالای پالس می تواند مربوط به همین موضوع باشد. رطوبت یکی از شرایط محیطی است که به صورت مستقیم بر روی نتایج تست التراسونیک بتن تاثیر دارد. رابطه‌ی آن هم با سرعت پالس مستقیم است به این معنی که هر چه رطوبت بیشتر باشد، سرعت پالس نیز به همان نسبت بیشتر خواهد بود. بنابراین در هنگام انجام تست التراسونیک، رطوبت باید از عواملی باشد که مورد اندازه گیری قرار می گیرد و در نتایج آزمایش لحاظ می شود. هم چنین در نحوه‌ی کیورینگ بتن نیز این موضوع باید حتما در نظر گرفته شود، چرا که در همین مرحله مشخص می شود که رطوبت بتن چه مقداری خواهد بود. دمای محیط نیز یکی از عوامل تأثیر گذار بر نتایج تست التراسونیک است و با سرعت پالس عبوری رابطه‌ی عکس دارد. یعنی هر چه دمای بتن و محیط بتن پایین تر باشد، سرعت پالس افزایش پیدا خواهد کرد. دلیل آن هم این است که با کاهش دما، اندازه‌ی فضاهای خالی موجود در بتن کاهش می یابد. فضاهای خالی از عواملی هستند که باعث کاهش سرعت پالس می شوند و هر چه اندازه شان بیشتر باشد، کاهش سرعت بیشتر خواهد بود. بنابراین با کوچک تر شدن این فضاها، میزان کاهش سرعت در آن ها کم می شود و در نتیجه با پایین آمدن دمای بتن، سرعت پالس عبوری از آن افزایش پیدا می کند.

رطوبت: رطوبت بر روی تست التراسونیک بسیار موثر است و رابطه‌ی آن با سرعت پالس مستقیم است. یعنی هر چه میزان رطوبت بتن بیشتر باشد، سرعت پالس بیشتر خواهد بود. این مورد حتما باید در آزمایش التراسونیک مورد بررسی قرار بگیرد و در محاسبات لحاظ شود، در غیر این صورت نتایج آزمایش کاملا اشتباه از آب در خواهند آمد. مهم‌ترین عاملی که در رطوبت بتن تاثیر گذار است، نحوه‌ی کیورینگ آن است.
دما: دمای محیط بتن و دمای خود بتن با سرعت پالس در بتن رابطه‌ی معکوس دارد. هر چه دمای بتن پایین‌تر برود، هوای موجود در بتن و همچنین آب موجود در بتن متخلخل کم‌تر می‌شود و در نتیجه عوامل کاهش سرعت پالس کم‌تر می‌شود. البته شیب رابطه‌ی بین این دو کمیت ثابت نیست و در دماهای مختلف تغییر می‌کند.
تاثیر طول و شکل مسیر: برای بتن‌هایی که ناهمگون هستند و این ناهمگونی عمدا در آن ایجاد شده، بایستی برای رسیدن به نتایج دقیق‌تر، طول مسیر بلندتری را انتخاب کرد. معمولا این موضوع در فیلد مشکلی ایجاد نمی‌کند، چرا که عموما و خود به خود طول مسیرها بلند است. اما در آزمایشگاه و در تست بر روی نمونه‌های آزمایشی، به دلیل اندازه‌ی کوچک نمونه‌ها، نتایج دستخوش تغییر می‌شوند.
به طور عمومی می‌توان گفت که شکل و اندازه‌ی تیر بتنی و یا نمونه‌ی آزمایشی بر روی سرعت پالس ارسالی تاثیری ندارد، مگر آن که اندازه و ابعاد بتن از حداقل اندازه (۸۰ میلیمتر برای فرکانس ۵۰ هرتز) کم‌تر باشد. 

تست التراسونیک بتن _ کلینیک بتن ایران

پیدا کردن ترک ها به وسیله تست التراسونیک

هنگام عبور پالس از بتن در تست التراسونیک، اگر فضای خالی یا ترک خوردگی در بتن وجود داشته باشد، مقدار نسبتاً زیادی از انرژی پالس در آن فضای خالی به هدر می رود و سرعت آن کاهش پیدا می کند. بنابراین اگر پالس ارسالی بر روی یک نمونه نسبت به یک نمونه‌ی سالم زمان بیشتری را برای عبور صرف کرد، نتیجه گیری ما این خواهد بود که بتن دارای ترک خوردگی یا آسیب دیدگی است. حتی ما با داشتن این تفاوت زمان در عبور از بتن می توانیم به عمق ترک خوردگی ها نیز دست پیدا کنیم. البته این روش تنها وقتی کاربردی است که محل خالی بتن پر شده از هوا باشد و در آن مایعی وجود نداشته باشد.

اگر چه سرعت پالس با مقاومت فشاری بتن رابطه‌ ی مستقیم دارد، اما هیچ گونه ارتباط عددی و فرمولی میان آن‌ها وجود ندارد.

عوامل تاثیر گذار بر سرعت پالس بتن

۱. طول مسیر
۲. ابعاد جانبی نمونه‌ی آزمایشی
۳. وجود یا عدم وجود فولاد تقویت شونده
۴. میزان رطوبت موجود در بتن
در صورت استفاده از سنگدانه‌های حداکثر ۲۰ میلی‌متری برای طول حداقل ۱۰ سانتی‌متر و یا سنگدانه‌های ۴۰ میلی‌متری برای طول حداقل ۱۵ سانتی‌متر، می‌توان از تاثیر طول مسیر صرف نظر کرد.
شکل نمونه‌ی آزمایشی تاثیری بر روی سرعت پالس ندارد، مگر آنکه ابعاد نمونه‌ی آزمایشی از طول موج پالس‌های ارسالی کمتر نباشد. به طور مثال برای فرکانس ۵۰ هرتز، ابعاد نمونه‌ی آزمایشی باید حداقل چیزی در حدود ۸۰ میلیمتر باشد. سرعت پالس‌ها در میله‌های فولادی و به طور کلی فولاد بسیار بالاست. برای همین در بتن‌هایی که از فولاد تقویت شده استفاده می‌کنند، ممکن است که سرعت بالای پالس مربوط به بتن نباشد و به خاطر وجود فولاد با سرعت بالایی از آن عبور کند.
اگر میلگردهای موجود در بتن بر مسیر عبور پالس‌ها عمود باشند و یا نسبت کمی ان‌ها در منطقه‌ای که پالس‌ها از ان عبور می‌کنند کم باشد، تاثیرشان بر روی سرعت پالس ناچیز خواهد بود. از طرف دیگر میزان رطوبت بتن می‌تواند تاثیر بسیار بالایی بر روی سرعت پالس داشته باشد. به طور کلی، سرعت پالس با افزایش میزان رطوبت افزایش می‌یابد و هر چه کیفیت بتن پایین‌تر باشد، میزان تاثیر آن نیز کم‌تر است.
اندازه‌گیری سرعت پالس‌ها بر روی نقاطی از سطوح بتن، یکی از قابل اتکا ترین راه‌های ارزیابی و تخمین میزان همگنی و مقاومت نسبی بتن می‌باشد.

در جدول زیر نسبت میان سرعت پالس و کیفیت بتن شرح داده شده است:

سرعت پالس کیفیت بتن 
کم‌تر از ۴ کیلومتر بر ثانیه بسیار خوب تا عالی 
بین ۳٫۵ تا ۴ کیلومتر بر ثانیه خوب تا خیلی خوب، امکان وجود کمی تخلخل 
بین ۳ تا ۳٫۵ کیلومتر بر ثانیه رضایت‌بخش است اما احتمال اسیب دیدن بالاست 
کم‌تر از ۳ کیلومتر بر ثانیه بتن ضعیف 

پیدا کردن عیوب و نواقص بتن به وسیله‌ی تست التراسونیک

هنگامی که پالس ارسالی در بتن به یک فضای خالی می‌رسد، قسمتی از انرژی پالس در آن‌ جا کاسته می‌شود و سپس این موج به حرکت خود ادامه می‌دهد. بنابراین پالس ارسالی بر روی بتنی که دارای تخلخل و عیبی است، نسبت به قسمتی از همان بتن که سالم است، زمان بیشتری برای طی کردن مسیر نیاز دارد.

آزمایش التراسونیک بتن _ کلینیک بتن ایران

تخمین عمق ترک خوردگی‌های بتن

به وسیله‌ی تست التراسونیک می‌توان عمق ترک خوردگی‌هایی که قسمتی از ان در سطوح بتن قابل مشاهده است را تخمین زد. به این شکل که تفاوت زمانی رسیدن پالس به طرف دیگر بتن در مقایسه با بتنی مشابه اندازه‌گیری می‌شود و بر پایه‌ ی آن عمق ترک محاسبه می‌شود. این روش تنها در زمانی جواب می‌دهد که ترک خوردگی از آب پر نشده باشد و در آن فقط هوا باشد.

 نتیجه گیری تست التراسونیک بر روی بتن

اندازه گیری سرعت پالس التراسونیک یکی از ارزشمند ترین و قابل اتکا ترین روش برای ازمایش ویژگی‌های داخلی بتن می‌باشد. یکی از ویژگی‌های مهم و خوب این تست، غیر مخرب بودن اآن است؛ به این معنی که برای انجام این آزمایش، نمونه‌ی آزمایشی تخریب نمی‌شود. در حالی که در انواع دیگر ازمایش‌ها، بتن را تا نقطه‌ی تخریب پیش می‌بریم تا مقاومت آن را محاسبه کنیم. بسیار حیاتی و مهم است که این ازمایش به وسیله‌ی کارشناسان با تجربه و مهندسانی که آشنایی کامل با این تکنیک دارند انجام گیرد. هم چنین توصیه می‌شود که هم زمان با این آزمایش، بتن مورد نظر با یک روش غیر مخرب دیگر نیز تست شود.

آزمایش های التراسونیک بتن و اسکن بتن

آزمایش های غیر مخرب بتن NDT TESTING – مربوط به تعیین شناسنامه سازه ای

1- آزمایش التراسونیک:
این روش با نام سرعت امواج پالسی ماورای صوت نیز شناخته می شود . اساس آن بر مبنای تعیین سرعت عبور امواج پالسی ماورای صوت از میان اجسام قرار دارد . پالسهای ماورای صوت با اعمال یک تغییر ناگهانی پتانسیل از یک فرستنده محرک به یک کریستال پیزوالکتریک مبدل که ارتعاشی با فرکانس اصلی خود صادر می نماید ، ایجاد می شود . استفاده از مبدل هایی از جنس تیتانات باریم و تیتانات سرب برای این منظور مناسب می باشد .مبدل فرستنده در تماس با بتن و در امتداد ضخامت دیوار قرار می گیرد و لذا ارتعاشات پس از عبور از بتن توسط مبدل گیرنده که درتماس با سطح مقابل دیوار بتنی میباشد دریافت می شود . زمان عبور امواج پالسی از میان بتن توسط دستگاه گیرنده اندازه گیری شده و از تقسیم مسافت پیموده شده توسط پالس (که در حقیقت کوتاه ترین فاصله بین مبدلها می باشد) به زمان ثبت شده، سرعت عبور امواج پالس تعیین می شود.
داده های حاصل از این آزمایش شامل ، تعیین عمق ترک و وجود حفره void در جسم بتن، تعیین میزان سرعت نفوذ صوت در بتن velocity speed  که بر اساس استاندارد های ASTM C215 و  IS 13311 ( Part 1 ) : 1992 و طبق جدول زیر بیانگر کیفیت بتن خواهد بود. 

Sr. No. Pulse Velocity by Cross Probing( km/sec ) Concrete Quality Grading 
1 Above 4.5 Excellent 
2 3.5 to 4.5 Good 
3 3.0 to 3.5 Medium 
4 Below 3.0 Doubtful 
 

مطابق استاندارد ASTM C597 نیز می توان مقاومت فشاری بتن را بدست آورد. مرکز تحقیقات مسکن ایران پروسیجر مربوط را تحت عنوان نشریه 316-ض منتشر نموده است. از این آزمایش در تعیین مقاومت فشاری بتن بالای 28 روز(می بایست آب اشباع از بتن خارج شده باشد چرا که وجود اب سرعت صوت در بتن را بالا برده و در انجام آزمایش خطا وارد خواهد کرد) و بتن مسلح مشکوک و نیز بتن سازه هایی که در معرض سانحه آتش سوزی بوده و یا سازه های آبی مخازن و یا تصفیه خانه ها که مدت طولانی در مجاورت رطوبت و آب بوده اند ، استفاده نمود.

2- آزمایش اسکن بتن:

در این روش سنسور prob دستگاه بر روی سطح بتن کشیده شده و با استفاده از میدان القایی خاصی از شار مغناطیسی و بررسی شدت میدان القایی به شناسایی اقطار میلگرد شبکه فولادی مجاور و کاور بتن می پردازد. حصول اطمینان در مورد ارنج و جاگذاری آرماتورها و نیز استفاده از اقطار صحیح متناسب با نقشه های طراحی از نتایج بدست آمده از این ازمایش می باشند. همچنین در مسائل مربوط به خوردگی شبکه فولادی نیز با توجه به کوچک شدن قطر هسته آرماتور در اثر اکسیداسیون و حرکت شبکه به سوی سطح و به تبع کاهش کاور بتن ، می توان از این تست با مقایسه اقطار طراحی با شرایط فعلی در تشخیص نقاط دارای فرسودگی و انتخاب محل هایی از سازه که نیازمند ترمیم می باشند اقدام نمود.

برخی از آزمایشات غیر مخرب بتن  توسط مجموعه کلینیک بتن ایران:

ردیف شرح کارفرما 
1 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه های کارگاه عباس اباد -تهران بانک مرکزی ایران 
2 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه مرقد کمیل –نجف - عراق شهرداری نجف 
3 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه فونداسیون اگزوز فن - سبزوار سیمان سبزوار 
4 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه فنداسیون هود کولینگ تاور – سرچشمه (کرمان) مس سرچشمه 
5 انجام تست التراسونیک و  اسکن بتن سازه ساختمان مرکزی موسسه - تهران موسسه مالی اعتباری کوثر 
6 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه های تصفیه خانه ، ابگیر و پساب - عسلویه پتروشیمی مبین 
7 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه استخر مجموعه ورزشی کارکنان منطقه ویژه- عسلویه سازمان منطقه ویژه پارس 
8 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه پایپ راک پالایشگاه نفت - تهران نفت بهران 
9 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازهای شهرک مسکونی - تهران تعاونی مسکن فرهنگیان19 
10 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه پمپ خانه کوره بلند کارخانه - اصفهان ذوب اهن اصفهان 
11 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه  برج مسکونی شریعتی - تهران هولدینگ تجاری 
12 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه دچار سانحه اتش سوزی شده مجتمع تجاری- قشم مدیریت بازار صدف درگهان 
13 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه دچار سانحه انفجار گاز شده واحد مسکونی - تهران مجتمع مسکونی اکباتان 
14 انجام تست التراسونیک و اسکن بتن سازه فونداسیون کارخانه در حال احداث - قزوین شرکت SGS 

 پیرامون آزمایش التراسونیک بتن

 

سرعت پالس اولتراسونیک(UPV) یک روش غیر مخرب موثر ( NDT ) برای کنترل کیفیت مواد بتنی و شناسایی آسیب در اجزای سازنده است. روش های UPV به طور سنتی برای کنترل کیفیت مواد، بیشتر مواد همگن مانند فلزات و اتصالات جوش استفاده شده است. با پیشرفت اخیر در تکنولوژی مبدل، این آزمایش در آزمایش مواد بتنی به طور گسترده پذیرفته شده است. آزمایش التراسونیک بتن یک راه موثر برای ارزیابی کیفیت و یکنواختی و برآورد عمق کرک است. 
روش آزمون استاندارد برای سرعت پالس از طریق بتن ASTM C 597

آزمایش سونوگرافی بتن - چگونه کار می کند؟

مفهوم فناوری اندازه گیری امواج صوتی در یک محیط است و انها را با خواص کششی و تراکم مواد مرتبط می کند. زمان سفر امواج التراسونیک. به طور کلی، برای یک مسیر مشخص، به بتن با کیفیت پایین با ناهنجاری ها و کمبودها مرتبط است، در حالیکه ارتباط با بتن با کیفیت بالا با انحرافات کمتری دارد. وقتی موج اولتراسونیک در ناحیه تست گسترش می یابد، موج در مرز منعکس می شود این باعث افزایش زمان انتقال (سرعت موج پایین) در کیفیت پایین و سرعت انتقال بالاتر در بتن با کیفیت خوب می شود.
تست اولتراسونیک بتن - پیکربندی آزمایش تست بتن - مفهوم پیکربندی های مختلف مبدل ها می تواند برای انجام آزمایش UPV استفاده شود. این شامل انتقال مستقیم، انتقال نیمه مستقیم و انتقال غیر مستقیم (سطح) است. شکل بالا نشان می دهد پیکربندی های مختلف مبدل بر اساس سطح منطقه تست. سرعت اولتراسونیک توسط تنظیمات مبدل پیش بینی شده است. شکل زیر نشان دهنده اثر ناهنجاری های بتن و نقص در سرعت مربوطه در طول یک مسیر مشخص است.

Couplant تماس بتن - مبدل

مبدل های UPV باید با سطح بتن کاملا تماس داشته باشند؛ در غیر این صورت (به عنوان مثال اندازه گیری بی رویه از زمان حمل و نقل). یکی از دلایل این است که تنها مقدار ناچیز موج در یک تماس ضعیف منتقل خواهد شد. می توان از متصل کننده های مختلف (به عنوان مثال ژله، روغن، صابون مایع و کائولین گلیسرول خمیر) استفاده کرد. توصیه می شود که لایه لینک را تا حد ممکن نازک کند.
استفاده از ازمایش UPV برای بتن
روشهای ترکیبی NDT SonReb
چندین محقق و مهندس استفاده از آزمایش اولتراسونیک را مورد مطالعه قرار داده اند
1- تعیین سرعت پالس
2- ارزیابی کیفیت بتن 
3-ایجاد یکنواختی و یکنواختی بتن
4- اندازه گیری سطح عمق کراک 
5- پیش بینی مقاومت فشاری بتن 

پارامترهای تحت تاثیر قرار  UPV 

برای انجام یک آزمایش اولتراسونیک قابل اعتماد بتن، سطح بتن باید تمیز و بدون گرد و غبار باشد. اتصال مناسب برای ایجاد یک اتصال ایده ال بین مبدل های بتنی و UPV مورد نیاز است. توجه ویژه باید به میلگرد در بتن، از آن است که بسیار بالاتر از بتن است. تفسیر نتایج آزمایش در زمینه دشوار است. پیکربندی مستقیم ایده آل برای گرفتن قرائت قابل اعتماد است. با این حال، استفاده از این پیکربندی عمدتا به آزمایشگاه بتن محدود می شود. به طور خلاصه، مسائل زیر باید قبل، در طی و بعد از انجام آزمایش مورد توجه قرار گیرد:
1- ویژگی های بتن (اندازه، نوع و محتوای جمع)
2- اتصال دهنده / گیرنده مبدل
3- حضور آرام
4-پیکربندی سنسور
جهت هرگونه سوال یا پرسش و نحوه ی آزمایش التراسونیک بتن و تست های غیر مخرب بتن و همچنین قیمت و نحوه خرید بتن و محصولات بتن می توانید با واحد ازمایشگاهی کلینیک بتن ایران (مهندسین مشاور مهرازان پایدار) تماس حاصل فرمایید.

تست های غیرمخرب (التراسونیک)

دستگاه Ultrasonic قادر است عیوب یا ناپیوستگی های ریز که معادل نصف طول موجش است را نشان دهد .
نصف طول موج = ناپیوستگی های قابل تشخیص در UT .
در مقابل ترنس ویوسر دستگاه 3 ناحیه وجود دارد:
Far field
Near field
Dead zone
• منطقه Near zone مکانی است که اگر ناپیوستگی ها در این منطقه قرار گیرند بصورت واضح و دقیق توسط دستگاه قابل تشخیص نمی باشد ( این یکی از معایب روش UT می باشد) .
• منطقه Far field or Far zone منطقه ای است که عیوب با دقت بالایی قابل تشخیص می باشند در این منطقه صوت حالت واگرایی دارد که این زاویه واگرایی به عواملی چون طول موج و قطر کریستال پراب و فرکانس وابسته می باشد که با طول موج رابطه مستقیم و با فرکانس و قطر کریستال پراب رابطه معکوس دارد .
توضیحاتی درباره پراب ها و دستگاه های ultrasonic
دستگاه های آنالوگ و دیجیتال و پراب های Angle و Normal :
آنالوگ : در صنعت کاربرد چندانی ندارند به دلیل آنکه سرعت کار کردن با دستگاه کم است . از این دستگاه بیشتر در آموزش های Ultrasonic testing و کارهای آزمایشگاهی استفاده می شود.
دیجیتال : به دلیل راحت و آسان بودن سیستم دستگاه و سرعت بالا برای کار، از این نوع دستگاه در صنعت استفاده می شود.

 انواع پراب ها در تست غیر مخرب التراسونیک

Angle (پراب های زاویه دار): اغلب استفاده این پراب در تست و بازرسی جوش است.
Normal (پراب های نرمال): اغلب استفاده این پراب ها برای تست و بازرسی سطوح است و برای تست جوش استفاده نمی شود.
Pulse - Echo (برگشت صوت): در این روش تنها یک پراب استفاده می شود که هم فرستنده و هم گیرنده صوت است
(Through Transmission) انتقال صوت: در این روش 2 پراب استفاده می شود که یکی فرستنده و دیگری گیرنده صوت است.
نوع انتقال صوت در پراب ها به دو صورت است:
• پالس کوتاه Short pulse
• موج متوالی Continuous wave
بلوک های مرجع برای کالیبراسیون پراب های Normal و Angle
در روش ultrasonic testing
بلوک های مرجع (Reference block)
بلوک V1 یا ll W .
بلوک V2 یا Az .
- از این بلوک ها در کالیبراسیون پراب های Angle , Normal استفاده می شود .
- ضخامت های این بلوک ها متفاوت است مثلا بلوک V2 دارای ضخامت هایی چون 12mm , 20 mm است و ضخامت بلوک V1 معادل 25mm است .
- شعاع کرو در بلوک 25 mm, 50 mm V2 است که 25mm شعاع کرو کوچک و 50mm شعاع کرو بزرگ است .
- شعاع کرو در بلوک V1 معادل 100mm است.
روشهای test و بازرسی قطعات توسط دستگاه های ultrasonic

روش تست تماسی Contact testing
در روش تست تماسی ترنس دیوسر مستقیم روی نقطه تحت تست قرار می گیرد چون دانسیته هوا کم است یک نوع عایق صوتی به حساب می آید و بخاطر همین از موادی چون : گریس - روغن - آب و ... در بین اتصال ترنس دیوسر با قطعه استفاده می شود .
روش تست غوطه وری Immersion testing
در روش غوطه وری قطعه تحت تست و ترنس دیوسر هر دو در داخل یک تانک که از آب پشده قرار می گیرد . در این روش سرعت تست بالا است و اغلب در جاهایی که سرعت کار مهم است از این روش استفاده می کنیم .
آیتم های مهم در ultrasonic
کالیبراسیون فاصله پراب نرمال (Normal)
کالیبراسیون فاصله برای پراب زاویه دار (Angle)
تعیین شاخص پراب
تعیین زاویه پراب
تعیین محل SDH روی بلوک مرجع
قدرت تفکیک resolution
Amplitude control linearity
Screen light linearity
منحنی DAC
ضخامت مولد
زاویه انحراف
خطی بودن محور افقی
استانداردهای مورد استفاده در Ultrasonic testing
استانداردهای کاربردی در NDT و جوشکاری
AWS A1.1: راهنمای سیستم های اندازه گیری متریک در صنایع جوشکاری.
AWS A2.4: استاندارد علائم و نشانه ها در جوشکاری، لحیم کاری و تست های غیر مخرب.
AWS A3.0: استاندارد واژه ها و اصطلاحات جوشکاری.
AWS B1.10: راهنمای بازرسی غیر مخرب جوش.
AWS B1.11: راهنمای بازرسی چشمی جوش.
ANSI Z49.1: ایمنی در جوشکاری, برشکاری و فرآیندهای وابسته.
AWS QC1: استاندارد AWS برای تایید صلاحیت بازرسین جوش.
AWS D1.1: کد ساخت سازه های فولادی جوشکاری شده.
AWS D1.5: استاندارد ساخت پل های فلزی جوشکاری شده.
AWS D15.1: استاندارد جوشکاری راه آهن و لوکوموتیو.
AWS B5.11: استاندارد تایید صلاحیت مفسرین رادیوگرافی.
SNT - TC - 1A: راهنمای تایید صلاحیت پرسنل NDT که توسط انجمن آزمایشات غیر مخرب آمریکا تهیه شده است.
SNRT-9- 24A: استفاده از دستگاه التراسونیک برای تست غیر مخرب بتن که توسط ان سیگنال فرستاده می شود و از جهت دیگر بتون گیرنده آن را دریافت کرده و دیتا ها را به ما خواهد داد. جهت تست های غیر مخرب، عمق ترک و مقاومت به چند شیوه انجام پذیر می باشد.

6LejitwhAAAAANvn8APaMURvuVWIRBhNqoFP0e9r