عملیات بتن ریزی

کار روی بتن ریخته شده

در پروژه های کوچک روسازی بتنی، به کمک بیل یا شن کش قوی رویه بتن تر را تقریباً تراز نموده، سپس با یک تخته لبه صاف روی بتن را دوباره ماله کشی نموده تا تراز آن به مقدار صحیح برسد. ماله کشی سبب می گردد که حبابهای هوای محبوس در بدنه بتن برطرف شده و در ضمن سنگدانه های زبر را در بتن فرو برده و همزمان مقدار کافی مصالح سنگی ریزدانه را به سطح آورده که باعث هموارتر شدن سطح بتن
می شود.از ویبراتورهای میله ای نیز برای حذف بیشتر حبابهای هوای ناخواسته می توان استفاده کرد، و به این ترتیب از فرو رفتن سنگدانه های درشت به داخل بتن اطمینان حاصل نمود، گرچه اهمیت این کار در اجرای بتن نقشدار بیشتر از بتن ساده می باشد.

در پروژه های بزرگتر، با تهیه شمشه تیرهای ارتعاشی و غلتکهای ضربه ای که روی رویه بتن کشیده
می شوند، حبابهای محبوس هوا را برطرف و کل سطح را در یک مرحله تراز می نمایند. معمولاً سه یا چهار بار عبور شمشه برای بدست آمدن سطح تمام شده قابل قبول، با دقت 6-10 mm ± کافی می باشد. مازاد بتن جمع شده در جلوی شمشه باید برداشته شود.

پرداخت بتن یک سطح نسبتاً صیقلی با چند بار ماله کشی روی بتن تر بدست می آید، ولیکن در پروژه های بزرگ و با اهمیت روسازی، در صورتی که بخواهید رویه هموارتری داشته باشید باید از ماله چهارسوی (شناور) فولادی استفاده کنید. اینکار زمانی بهترین نتیجه را می دهد که بتن شروع به سفت شدن می کند، و ماله اثرات کمتری از خود بجای می گذارد. برای سطوح کوچکتر ماله های دستی نیز مناسب می باشند بشرطی که پرداخت کاملاً یکنواخت ضروری نباشد. ماله های بزرگتر برای سطوح بزرگتر بکار می روند، و در موردی که پرداخت کاملاً صیقلی مورد نظر باشد باید از ماله موتوری استفاده کرد.

قضاوت در مورد زمان دقیق شروع صافکاری، چه با ابزار دستی یا توسط ماله موتوری، خود یک فن می باشد، و پس از سالها تجربه بدست می آید؛ اگر خیلی زود انجام شود اثرات آن هرگز محو نخواهد شد و اگر خیلی دیر باشد بتن قابل مالش برای یک پرداخت دقیق نخواهد بود.بتنی که سطح آن کاملاً صیقلی شده است می تواند تا حدودی لغزنده باشد، بخصوص زمانی که بتن در فضای باز و در شرایط مرطوب یا یخبندان قرار داشته باشد. پیشنهاد می گردد در کفسازی محوطه، همین که سطح بوسیله ماله کشی صیقلی شد، روی آن عمود بر مسیر حرکت برس سبک کشیده تا اصطکاک کافی بهنگام سخت شدن بتن تامین شود. برای این منظور استفاده از یک برس مویی نرم که قابلیت ایجاد شیارهایی به عمق 1 mm داشته باشد مناسب خواهد بود.

بعمل آوردن بتن

در راه های با بار ترافیکی کم و سبک، مانند راه اختصاصی بسمت خانه، پارکینگ و مشابه آن، بتن پس از پرداختکاری به حال خود رها شده تا سخت شده و با مرطوب نگهداشتن سطح آن بتدریج بعمل می آید. معمولاً پس از 10-12 ساعت محل بازدید می شود، تا در صورت نیاز تعمیرات فوری صورت گیرد، این روش در کارهای کوچک رضایت بخش می باشد ولیکن در دالهای بزرگتر، بخصوص در جایی که مقاومت نهایی بحرانی است، در مراحل ابتدایی عمل آوری بتن دقت بیشتری نیاز است تا اهداف طراحی تامین گردد.

دو پارامتر تعیین کننده که می بایست در 24-72 ساعت اولیه عمل آوری بتن کنترل شوند عبارتند از :

1. خشک شدن بصورت تبخیر

2. نوسان درجه حرارت

ساده ترین روش برای جلوگیری از خشک شدن سریع بتن مرطوب نگه داشتن آنست. برای نیل به این هدف راه های متفاوتی وجود دارد، لیکن رایجترین روشها بترتیب زیر می باشند :

• مرطوب نگه داشتن مداوم و خوب – در عمل اجرای آن سخت است و ممکن است باعث تضعیف سطح شود.
• پوشش با ورقهای پلاستیکی – ارزان و موثر است اما می تواند بخار آب را بین دال و پوشش حبس کند.
• ·         پاشش یک غشاء پلاستیکی – نسبتاً گران است، ولیکن در حال رایج شدن می باشد. این غشا را می توان پس از چند روز برداشت.

کنترل درجه حرارت فقط زمانی با اهمیت است که حرارت محیط کمتر از 4˚C شود.حرارت بیش از 20˚C سبب خشک شدن زود هنگام بتن شده، و بشرح فوق قابل کنترل می باشد و یا آنکه با تامین سایه می توان به آن دست یافت.

در زمستان، بتن تازه ریخته شده را می توان بکمک گونی، پوشال، حصیر، کاه یا پلی استایرن پوشاند تا دال در طول شب از گزند سرما در امان باشد. معمولاً بتن ریزی در شرایط جوی نامساعد، هنگامی که درجه حرارت محیط کمتر از 4˚C است، صورت نمی گیرد، مگر در موارد کم اهمیت. در این موارد باید فضای اطراف را گرم نگه داشته بطوری که درجه حرارت محیط بیش از مقدار حدی 4˚C شود.

زمان بهره برداری از روسازی بتنی

معمولاً مقاومت بتن پس از 28 روز به مقاومت طراحی می رسد. هر چند این موضوع درست می باشد ولیکن به این معنی نیست که در طی این مدت نمی توان از دال بهره برداری نمود. در اکثر حالات، باید از تردد هر نوع وسیله ای روی دال بتنی در 48 ساعت اول کاملاً خودداری نمود. پس از آن، می توان با احتیاط روی دال راه رفت، ولیکن مجاز به تردد وسایل سنگین یا عبور خودروهای دارای سرعت کم تا 5 روز پس از بتن ریزی نمی باشیم. در کاربری های سنگین مانند بزرگراه ها، باند فرودگاه ها، بنادر یا محوطه های تجاری تا 10 روز مجاز بعبور ترافیک وسایل نقلیه بر روی بتن نمی باشیم.

در دال بتنی، قالبها را می توان بعد از 24 ساعت برداشت، هر چند اکثراً تا 3 روز در محل باقی می مانند مگر آنکه بخواهیم لبه های دال را بازدید کنیم. بهنگام ضربه زدن به قالب باید دقت کرد تا به بتن خسارتی وارد نگردد چرا که هنوز بتن تازه است.